Trong lĩnh vực vận tải và giao nhận hàng hóa quốc tế, hàng freehand (hàng thường) và hàng nominated (hàng chỉ định) là hai khái niệm quan trọng, chủ yếu liên quan đến trách nhiệm của các bên và quy trình vận chuyển hàng hóa theo các điều kiện Incoterms. Cả hai loại hàng đều yêu cầu bộ chứng từ giao nhận tương tự, nhưng chúng khác nhau cơ bản về quyền kiểm soát và trách nhiệm đối với việc lựa chọn hãng tàu cũng như thanh toán cước vận chuyển.
1. Hàng Freehand là gì?
Hàng freehand, còn được gọi là hàng thường, là loại hàng mà shipper tự quyết định lựa chọn hãng tàu và tự thanh toán cước phí vận tải. Thường thì hàng freehand được xuất khẩu theo điều kiện Incoterms nhóm C hoặc D, trong đó người gửi chịu trách nhiệm về vận chuyển quốc tế. Đặc điểm của hàng freehand là shipper có thể chọn hãng tàu và forwarder phù hợp với chi phí tối ưu nhất.
Trong quá trình xử lý hàng freehand, nhân viên kinh doanh sẽ trực tiếp tìm kiếm khách hàng, chào giá và thực hiện các công việc từ khâu ký kết hợp đồng đến khi lô hàng hoàn thành. Với quyền tự do này, doanh nghiệp xuất khẩu có thể đàm phán về lịch trình và giá cả hợp lý với forwarder, giúp tối ưu chi phí vận chuyển.
2. Hàng Nominated là gì?
Hàng nominated, hay hàng chỉ định, là hàng mà người mua sẽ lựa chọn và book hãng tàu, shipper không có quyền chọn lựa này. Thông thường, hàng nominated xuất theo điều kiện Incoterms nhóm E hoặc F, trong đó trách nhiệm của người bán sẽ kết thúc sau khi giao hàng lên tàu tại cảng xuất. Với hàng nominated, người bán chỉ cần thanh toán các chi phí nội địa đầu xuất, không phải trả phí vận chuyển quốc tế.
Đối với hàng nominated, nhân viên kinh doanh tập trung vào việc hỗ trợ và chăm sóc khách hàng, bởi công đoạn chọn hãng tàu đã do bên mua xử lý. Nhờ đó, người bán giảm thiểu được rủi ro liên quan đến vận chuyển nhưng phải tuân thủ lịch trình của hãng tàu do người mua chọn.
3. Sự khác biệt giữa hàng Freehand và hàng Nominated
1. Trách nhiệm vận chuyển và điều kiện Incoterms
Điểm khác biệt lớn nhất giữa hàng freehand và hàng nominated nằm ở trách nhiệm vận chuyển của các bên, được quy định rõ ràng qua điều kiện Incoterms. Với hàng freehand, người gửi hàng (shipper) có trách nhiệm lựa chọn hãng tàu và thanh toán trước toàn bộ phí vận chuyển quốc tế, hay còn gọi là freight prepaid.
Điều này có nghĩa là người bán phải tìm kiếm và đặt tàu, đồng thời chịu các chi phí vận chuyển đến cảng nhập. Trách nhiệm của người bán chỉ chấm dứt khi hàng hóa đến cảng nhập và đã sẵn sàng giao cho người mua.
Ngược lại, hàng nominated giúp người bán giảm thiểu trách nhiệm vận chuyển vì người mua sẽ là bên đảm nhận phần đặt hãng tàu và chi trả phí vận chuyển khi hàng đến cảng đích, được gọi là freight collect. Trong trường hợp này, hàng nominated thường đi theo điều kiện Incoterms nhóm E (EXW) hoặc nhóm F (FOB, FCA), nơi mà người bán chỉ chịu trách nhiệm vận chuyển nội địa đến cảng xuất khẩu. Phần chi phí vận chuyển quốc tế sẽ do người mua đảm nhận.
Sự khác biệt về trách nhiệm này không chỉ ảnh hưởng đến quy trình giao nhận hàng mà còn tác động lớn đến tài chính và quản lý rủi ro của các bên. Người bán hàng freehand phải đảm bảo rằng họ có kế hoạch vận chuyển quốc tế rõ ràng, từ khâu đặt tàu, lịch trình, cho đến việc xử lý bất kỳ sự cố nào xảy ra trong quá trình vận chuyển.
Trong khi đó, với hàng nominated, người bán chỉ tập trung vào khâu nội địa, còn phần rủi ro trong vận chuyển quốc tế sẽ thuộc về người mua.
2. Mức độ linh hoạt trong giao dịch
Về mặt linh hoạt, hàng freehand cho phép người bán có quyền quyết định và đàm phán linh hoạt hơn về lịch trình, chi phí vận chuyển và các dịch vụ đi kèm. Vì người bán là bên chịu trách nhiệm book tàu và chọn forwarder, họ có thể dễ dàng thương lượng để có mức giá ưu đãi hoặc điều chỉnh lịch tàu sao cho phù hợp nhất với yêu cầu giao hàng.
Điều này đặc biệt hữu ích trong những trường hợp cần tối ưu hóa chi phí vận chuyển hoặc đẩy nhanh tiến độ giao hàng nhằm đáp ứng các cam kết về thời gian.
Ngược lại, hàng nominated lại có tính ràng buộc và phụ thuộc nhiều vào quyết định của người mua, vì người mua sẽ là người đặt tàu và lựa chọn forwarder. Điều này đồng nghĩa với việc người bán phải tuân theo lịch trình và quy trình vận chuyển do bên mua quy định, dẫn đến khả năng điều chỉnh linh hoạt bị hạn chế. Nếu người mua thay đổi lịch trình hoặc phát sinh các yêu cầu mới, người bán phải tuân thủ mà không thể tự chủ trong việc điều chỉnh thời gian giao hàng.
Đối với hàng nominated, mặc dù giảm thiểu được các rủi ro và chi phí vận chuyển quốc tế, nhưng người bán có ít quyền kiểm soát hơn đối với các yếu tố liên quan đến tiến độ và chi phí giao hàng. Mức độ phụ thuộc cao vào người mua trong việc vận chuyển quốc tế có thể gây ra sự khó khăn trong việc đáp ứng nhanh các yêu cầu đặc biệt hoặc linh động điều chỉnh kế hoạch giao hàng khi có sự thay đổi đột xuất.
3. Lợi ích cho forwarder và quyền chủ động lựa chọn đối tác
Đối với các công ty dịch vụ vận tải, hàng freehand mang lại nhiều cơ hội hơn để tối ưu hóa lợi nhuận. Khi làm việc với các lô hàng freehand, forwarder có quyền tự do lựa chọn đối tác hãng tàu, giúp họ dễ dàng thương lượng các điều khoản, giá cước, và các điều kiện dịch vụ khác sao cho có lợi nhất. Điều này mang lại lợi ích kép, vừa tạo điều kiện cho forwarder có thể kiểm soát giá cả, tăng tính chủ động trong việc cung cấp dịch vụ theo yêu cầu khách hàng.
Ngược lại, với hàng nominated, forwarder chỉ được chỉ định bởi người mua và không có quyền thay đổi đối tác vận tải. Điều này có nghĩa là forwarder không thể tự chọn hãng tàu theo ý muốn mà phải tuân thủ theo yêu cầu của bên mua. Điều này có thể giới hạn khả năng tối ưu hóa chi phí và lợi nhuận cho forwarder, bởi lẽ họ bị ràng buộc bởi giá cước và các điều kiện do người mua quy định.
Tuy nhiên, hàng nominated lại mang đến sự ổn định, vì forwarder chỉ cần thực hiện đúng theo yêu cầu đã đặt sẵn mà không phải lo lắng về các thay đổi bất ngờ từ phía khách hàng.
Tính chủ động trong lựa chọn đối tác và quyền kiểm soát về giá và điều kiện dịch vụ là một trong những lợi ích mà hàng freehand mang lại cho forwarder, giúp họ dễ dàng thiết lập và duy trì mối quan hệ lâu dài với các đối tác vận tải có lợi nhất.
4. Rủi ro và lợi ích tài chính cho các bên
Rủi ro tài chính của hàng freehand thường cao hơn cho người bán do họ chịu trách nhiệm về toàn bộ quy trình vận chuyển quốc tế. Điều này đòi hỏi người bán phải quản lý chặt chẽ và dự phòng các tình huống phát sinh như thời tiết, thiên tai hoặc các sự cố ngoài ý muốn khác ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng. Nếu có bất kỳ trục trặc nào trong vận chuyển, người bán sẽ phải chịu chi phí bổ sung và có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ với khách hàng.
Ngược lại, với hàng nominated, người bán không phải chịu rủi ro về chi phí vận chuyển quốc tế, mà chỉ chịu trách nhiệm cho các chi phí nội địa. Nhờ đó, hàng nominated giúp người bán tiết kiệm chi phí và giảm thiểu rủi ro về tài chính, vì các sự cố phát sinh trong vận chuyển quốc tế sẽ do người mua chịu trách nhiệm.
Tuy nhiên, lợi ích tài chính này đi kèm với một hạn chế: người bán phải tuân thủ hoàn toàn các điều kiện vận chuyển do người mua đặt ra, không có quyền kiểm soát các yếu tố về thời gian hay chi phí phát sinh.
Nhìn chung, hàng freehand và hàng nominated đều có những ưu nhược điểm riêng, phụ thuộc vào nhu cầu và chiến lược kinh doanh của từng doanh nghiệp. Các bên cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi lựa chọn loại hàng phù hợp để đảm bảo tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro trong quá trình vận chuyển.
4. Bộ chứng từ giao nhận của hàng Freehand và hàng Nominated
Dù hàng freehand và hàng nominated có quy trình thực hiện và trách nhiệm vận chuyển khác nhau, cả hai đều cần một số chứng từ cơ bản để hoàn tất giao dịch giao nhận quốc tế. Bộ chứng từ bao gồm hóa đơn thương mại (Commercial Invoice), phiếu đóng gói (Packing List), và vận đơn đường biển (Bill of Lading), là các tài liệu chính yếu xác nhận thông tin về hàng hóa, số lượng, giá trị và điều kiện vận chuyển.
Hóa đơn thương mại là chứng từ quan trọng ghi rõ các chi tiết giao dịch giữa người bán và người mua, bao gồm giá cả và điều khoản thanh toán, giúp xác nhận giá trị thương mại của lô hàng. Phiếu đóng gói lại mô tả cách sắp xếp và đóng gói từng mặt hàng, giúp các bên liên quan dễ dàng kiểm tra và xác minh khi giao nhận hàng hóa.
Bên cạnh các chứng từ cơ bản trên, tùy thuộc vào hợp đồng và yêu cầu của quy định quốc gia, bộ chứng từ có thể bao gồm thêm các tài liệu phụ trợ như chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin) và tờ khai hải quan (Customs Clearance).
Chứng nhận xuất xứ là tài liệu chứng minh nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa, đóng vai trò quan trọng trong việc áp dụng thuế suất và ưu đãi thương mại theo hiệp định thương mại song phương hoặc đa phương. Tờ khai hải quan là chứng từ yêu cầu cho việc xuất nhập khẩu tại hải quan, giúp xác nhận thông tin lô hàng và đảm bảo tính hợp lệ khi hàng qua biên giới.
Dù bộ chứng từ giữa hàng freehand và hàng nominated có những điểm tương đồng, quy trình xử lý và trách nhiệm thanh toán lại khác biệt rõ rệt. Đối với hàng freehand, trách nhiệm xử lý chứng từ và thanh toán phí vận chuyển quốc tế thuộc về người bán, yêu cầu họ chủ động chuẩn bị bộ chứng từ để đảm bảo giao hàng đúng tiến độ.
Ngược lại, với hàng nominated, người mua đảm nhận vai trò chính trong việc đặt hãng tàu và thanh toán phí vận chuyển quốc tế, nên quy trình xử lý chứng từ sẽ do người mua chịu trách nhiệm chính.
>> Xem thêm:
- Điều Chỉnh Thuế Xuất Nhập Khẩu Một Số Mặt Hàng Mới Của Năm 2024
- Miễn Thuế Xuất Nhập Khẩu Đối Với Hàng Hóa Mua Bán, Trao Đổi Của Cư Dân Biên Giới
- Cảnh Báo Doanh Nghiệp Cẩn Trọng Khi Xuất Khẩu Hàng Hóa Sang Tây Ban Nha 2024
Liên hệ tư vấn miễn phí
Hotline: 0961296889
Email: marketing@lenguyentst.com.vn
Facebook: www.facebook.com/www.lenguyentst.com.vn
