Năm 2025, ngành Hải quan Việt Nam được Quốc hội giao mục tiêu thu ngân sách Nhà nước (NSNN) là 411.000 tỷ đồng. Đây là con số không nhỏ, đặc biệt khi ngành Hải quan đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ việc giảm nguồn thu do thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA) và những chính sách giảm thuế khác.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích các yếu tố tác động đến thu NSNN của ngành Hải quan Việt Nam trong năm 2025 và những giải pháp cần thiết để đạt được mục tiêu.
1. Mục tiêu thu ngân sách xuất nhập khẩu năm 2025
Trong năm 2024, ngành Hải quan đã có những bước tiến vượt bậc khi tổng thu ngân sách xuất nhập khẩu đạt 418.000 – 420.000 tỷ đồng, tương ứng với 112% so với dự toán được giao. Kết quả này không chỉ thể hiện nỗ lực của ngành Hải quan trong việc tối ưu hóa các quy trình thu thuế mà còn phản ánh sự phục hồi và tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam sau những tác động tiêu cực từ đại dịch và bất ổn toàn cầu.
Tuy nhiên, bước sang năm 2025, ngành Hải quan đối diện với một mục tiêu thu ngân sách xuất nhập khẩu đầy thách thức khi Quốc hội giao dự toán thu NSNN ở mức 411.000 tỷ đồng. Con số này được xây dựng dựa trên các giả định kinh tế quan trọng:
- Tăng trưởng GDP: Kế hoạch đặt ra mức tăng trưởng GDP từ 6,5% đến 7%, cho thấy kỳ vọng cao vào sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, với bối cảnh suy giảm thương mại toàn cầu, sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường xuất khẩu, cùng với các yếu tố bất ổn địa chính trị, việc đạt được mức tăng trưởng này sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ từ các ngành kinh tế và sự ổn định của thị trường trong nước.
- Giá dầu thô: Mức giá dầu thô được dự báo dao động từ 75 – 80 USD/thùng. Đây là yếu tố quan trọng trong việc tính toán nguồn thu từ thuế nhập khẩu và giá trị gia tăng từ các sản phẩm dầu khí. Tuy nhiên, giá dầu có thể chịu ảnh hưởng từ các yếu tố toàn cầu như xung đột địa chính trị, quyết định cắt giảm sản lượng của OPEC+, hoặc biến động nhu cầu tiêu thụ.
Mục tiêu thu ngân sách xuất nhập khẩu năm 2025 được đặt ra trong bối cảnh đặc biệt thách thức bởi những yếu tố:
- Giảm thuế nhập khẩu: Theo cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA), thuế suất nhập khẩu sẽ tiếp tục giảm theo lộ trình. Cụ thể, thuế suất trung bình toàn biểu giảm từ 9,6% năm 2024 xuống còn 8,4% năm 2025, làm giảm đáng kể nguồn thu từ thuế nhập khẩu.
- Xu hướng giảm giá trị hàng hóa nhập khẩu: Việc thực thi các chính sách ưu đãi thuế suất nhập khẩu từ FTA không chỉ làm giảm nguồn thu mà còn có thể tác động tiêu cực đến các ngành công nghiệp nội địa, đặc biệt là những ngành đang chịu áp lực cạnh tranh mạnh mẽ từ hàng hóa nhập khẩu giá rẻ.
- Thách thức từ phòng vệ thương mại: Các vụ việc như Hoa Kỳ và Ấn Độ áp thuế chống bán phá giá đối với thép cuộn cán nóng và sản phẩm thép của Việt Nam sẽ không chỉ ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu mà còn làm giảm nguồn thu từ các mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất.
Như vậy, năm 2025 đòi hỏi ngành Hải quan phải có những chiến lược thu ngân sách xuất nhập khẩu linh hoạt hơn, kết hợp giữa việc tối ưu hóa quy trình thu thuế và đảm bảo nguồn thu ổn định từ các hoạt động xuất nhập khẩu. Việc đạt được mục tiêu thu NSNN 411.000 tỷ đồng không chỉ là nhiệm vụ quan trọng của ngành Hải quan Việt Nam mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì tăng trưởng và ổn định nền kinh tế quốc gia.
2. Các yếu tố tác động đến nguồn thu NSNN
2.1. Tác động từ các FTA
Theo Nghị định 26/2023/NĐ-CP, mức thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt trong các FTA sẽ giảm theo lộ trình:
- Năm 2025: Mức thuế suất trung bình giảm còn 8,4% (so với 9,6% năm 2024).
- Dự kiến giảm thu: Các FTA sẽ làm giảm khoảng 14.000 tỷ đồng trong nguồn thu NSNN.
2.2. Bãi bỏ xuất nhập khẩu tại chỗ
Việc sửa đổi Nghị định 59/2018/NĐ-CP và Nghị định 08/2015/NĐ-CP theo hướng bãi bỏ quy định về xuất nhập khẩu tại chỗ sẽ:
- Giảm thu NSNN: Khoảng 10.000 tỷ đồng/năm.
- Hoàn thuế nhập khẩu: Khoảng 3.500 tỷ đồng cho các tờ khai đăng ký từ năm 2024.
2.3. Các vụ điều tra phòng vệ thương mại
- Hoa Kỳ: Rà soát hành chính lệnh áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm ống thép dẫn dầu từ Việt Nam.
- Ấn Độ: Điều tra chống bán phá giá đối với thép cuộn cán nóng từ Việt Nam.
Những vụ việc này sẽ ảnh hưởng đến việc nhập khẩu nguyên liệu sản xuất, đặc biệt là than và quặng, làm giảm thu NSNN khoảng 12.500 tỷ đồng trong năm 2025.
2.4. Giảm thuế VAT
Thuế giá trị gia tăng (VAT) trên một số dòng hàng được giảm từ 10% xuống 8%, dự kiến:
- Giảm thu ngân sách xuất nhập khẩu: Khoảng 9.000 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025.
3. Thách thức và cơ hội cho ngành Hải quan
3.1. Thách thức
- Tăng trưởng chậm: Mức tăng trưởng xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế toàn cầu và xung đột thương mại.
- Biến động giá dầu: Giá dầu thô, một trong các yếu tố cơ bản để tính toán thu ngân sách xuất nhập khẩu, có thể không ổn định.
- Áp lực giảm thuế: Cam kết quốc tế về giảm thuế nhập khẩu khiến ngành Hải quan Việt Nam gặp khó khăn trong việc bù đắp thiếu hụt.
3.2. Cơ hội
- Thúc đẩy thương mại tự do: Việc thực thi các FTA mở ra cơ hội xuất khẩu lớn hơn cho các doanh nghiệp Việt Nam.
- Chuyển đổi số: Ứng dụng công nghệ số trong quản lý hải quan Việt Nam có thể nâng cao hiệu quả thu thuế và giảm thất thoát.
- Đa dạng hóa nguồn thu: Tăng cường kiểm tra và giám sát các mặt hàng có giá trị cao để đảm bảo nguồn thu.
4. Giải pháp để đạt mục tiêu thu NSNN năm 2025
Để đạt được mục tiêu thu ngân sách xuất nhập khẩu 411.000 tỷ đồng, ngành Hải quan cần triển khai các giải pháp đồng bộ:
4.1. Nâng cao năng lực quản lý thuế
- Xây dựng hệ thống giám sát và quản lý hiệu quả hơn để tăng cường thu đúng, thu đủ.
- Kiểm soát chặt chẽ các lỗ hổng trong thực hiện chính sách miễn giảm thuế.
4.2. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
- Tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain trong quản lý hải quan.
- Ứng dụng hệ thống hải quan điện tử để giảm chi phí và thời gian thông quan.
4.3. Tăng cường hợp tác quốc tế
- Ký kết thêm các hiệp định thương mại để mở rộng cơ hội xuất khẩu.
- Phối hợp với các nước trong khu vực để xử lý các vấn đề liên quan đến phòng vệ thương mại.
4.4. Đẩy mạnh cải cách hành chính
- Đơn giản hóa thủ tục hải quan Việt Nam để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.
- Tăng cường công khai, minh bạch trong các quy định về thuế.
Kết luận
Năm 2025 sẽ là một năm đầy thách thức đối với ngành Hải quan trong việc đạt được mục tiêu thu NSNN. Tuy nhiên, với những giải pháp đồng bộ và sự nỗ lực không ngừng, ngành Hải quan hoàn toàn có thể vượt qua các khó khăn để góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế đất nước.
>> Xem thêm:
- Thủ Tục Nhập Khẩu Hàng Phi Mậu Dịch Hải Quan: Hướng Dẫn Chi Tiết Từ A-Z
- Đánh thuế hàng nhập khẩu giá trị nhỏ – Cách tối ưu để tăng thu ngân sách và bảo vệ sản xuất trong nước
- Kỷ Lục Xuất Nhập Khẩu 2024 Đạt 786 Tỷ USD: Thành Tựu Đáng Tự Hào
Liên hệ tư vấn miễn phí
Hotline: 0961296889
Email: marketing@lenguyentst.com.vn
Facebook: www.facebook.com/www.lenguyentst.com.vn
