Việc Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm đang gây lo ngại sâu sắc cho các ngành công nghiệp toàn cầu, từ ô tô, hàng không vũ trụ đến quốc phòng và công nghệ cao. Động thái này không chỉ là phản ứng trước các chính sách thương mại mà còn là chiến lược dài hạn nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia và kiểm soát nguồn tài nguyên chiến lược.
1. Trung Quốc Siết Xuất Khẩu Đất Hiếm: Bối Cảnh và Động Cơ
Tháng 4/2025, Trung Quốc thông báo siết xuất khẩu đối với 7 nguyên tố đất hiếm và các vật liệu liên quan, bao gồm cả nam châm đất hiếm, nhằm đáp trả việc Mỹ áp thuế nhập khẩu cao đối với hàng hóa Trung Quốc. Dù sau đó Bắc Kinh đã bắt đầu nới lỏng bằng cách phê duyệt một số giấy phép xuất khẩu, nhưng việc cấp phép vẫn diễn ra chậm chạp, khiến nhiều lô hàng bị kẹt tại các cảng.
Trung Quốc hiện chiếm khoảng 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu, khiến các quốc gia khác gần như không có lựa chọn thay thế trong ngắn hạn. Việc Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm không chỉ là biện pháp trả đũa thương mại mà còn phản ánh chiến lược kiểm soát nguồn tài nguyên quan trọng phục vụ cho các ngành công nghiệp then chốt.
Động thái này còn được xem là phản ứng có tính toán nhằm bảo vệ các doanh nghiệp trong nước và định hình lại vai trò địa chính trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đất hiếm không chỉ có giá trị về kinh tế mà còn là lá bài chiến lược trong cạnh tranh công nghệ và quốc phòng toàn cầu.
2. Tác Động Đến Các Ngành Công Nghiệp Toàn Cầu
Động thái Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm đã gây ra những tác động đáng kể đến chuỗi cung ứng toàn cầu:
- Ngành Ô tô: Hiệp hội Công nghiệp Ôtô Đức (VDA) cảnh báo rằng việc siết xuất khẩu đất hiếm có thể gây gián đoạn hoặc thậm chí làm tê liệt hoạt động sản xuất xe hơi của Đức. Các nhà sản xuất pin xe điện cũng lo ngại giá thành sẽ tăng cao do thiếu hụt nguyên liệu cốt lõi.
- Ngành Công nghệ và Quốc phòng: Đất hiếm là vật liệu quan trọng trong sản xuất chip, thiết bị điện tử và vũ khí hiện đại. Việc thiếu hụt nguồn cung có thể ảnh hưởng đến năng lực sản xuất và an ninh quốc gia của nhiều nước. Một số nhà sản xuất thiết bị điện tử lớn tại Hàn Quốc và Mỹ đã phải điều chỉnh kế hoạch sản xuất để đối phó.
- Ngành Năng lượng Tái tạo: Nam châm đất hiếm được sử dụng trong tua-bin gió và xe điện. Việc gián đoạn nguồn cung có thể làm chậm quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch. Điều này gây lo ngại rằng các cam kết giảm phát thải khí nhà kính sẽ không thể đạt được đúng thời hạn.
- Ngành sản xuất vật liệu mới: Việc phát triển vật liệu bán dẫn thế hệ mới và công nghệ pin thể rắn cũng bị ảnh hưởng mạnh mẽ do nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc bị giới hạn.
3. Phản Ứng Từ Các Quốc Gia và Doanh Nghiệp
Trước tình hình Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm, nhiều quốc gia và doanh nghiệp đã có những phản ứng kịp thời:
- Ấn Độ: Hãng xe điện Bajaj Auto cảnh báo rằng nguồn cung nam châm đất hiếm từ Trung Quốc bị gián đoạn có thể “tác động nghiêm trọng” đến sản xuất xe điện. Nước này đang tổ chức chuyến đi tới Trung Quốc cho lãnh đạo các hãng xe trong 2-3 tuần tới.
- Nhật Bản và Châu Âu: Các nhà ngoại giao và lãnh đạo doanh nghiệp đang gấp rút tìm cách gặp gỡ giới chức Trung Quốc để thúc đẩy việc cấp phép xuất khẩu sản phẩm đất hiếm. Đồng thời, nhiều quốc gia châu Âu cũng đang tăng cường đầu tư vào các dự án khai thác nội địa.
- Mỹ: Người đứng đầu Liên minh Đổi mới Ngành Ôtô Mỹ đã gửi thư đến chính quyền Trump, bày tỏ mối lo về việc thiếu hụt đất hiếm ảnh hưởng đến sản xuất linh kiện ô tô. Chính phủ Mỹ cũng đã phân bổ thêm ngân sách để phát triển mỏ đất hiếm ở trong nước.
- Doanh nghiệp toàn cầu: Nhiều công ty công nghệ như Apple, Samsung, và Tesla đang tích cực đánh giá lại chuỗi cung ứng và tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
4. Giải Pháp và Hướng Đi Tương Lai
Trong bối cảnh Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm, việc đảm bảo chuỗi cung ứng toàn cầu ổn định trở thành ưu tiên hàng đầu. Các quốc gia và doanh nghiệp đang triển khai nhiều chiến lược để giảm thiểu rủi ro và duy trì hoạt động sản xuất trong ngành công nghiệp công nghệ cao.
- Đa dạng hóa nguồn cung: Nhiều quốc gia đang tìm kiếm các nguồn cung đất hiếm thay thế từ Australia, Việt Nam và Canada. Việc này đòi hỏi sự hỗ trợ mạnh mẽ từ dịch vụ logistics quốc tế để vận chuyển nguyên liệu một cách hiệu quả và kịp thời đến các trung tâm sản xuất thuộc chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Phát triển công nghệ tái chế: Đầu tư vào công nghệ tái chế đất hiếm từ thiết bị điện tử đã qua sử dụng giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Điều này không chỉ hỗ trợ chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong ngành công nghiệp công nghệ cao, đồng thời nâng cao vai trò của dịch vụ logistics quốc tế trong việc thu gom và phân phối nguyên liệu.
- Tăng cường năng lực logistics: Các doanh nghiệp đang hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ logistics quốc tế để tối ưu hóa quy trình vận chuyển, lưu trữ và phân phối nguyên liệu. Điều này giúp giảm thiểu gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu và đảm bảo hoạt động liên tục của ngành công nghiệp công nghệ cao.
Những giải pháp này không chỉ giúp giảm thiểu tác động từ việc Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm mà còn tăng cường khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng toàn cầu trước các biến động địa chính trị và kinh tế, đồng thời thúc đẩy sự chuyển đổi của ngành công nghiệp công nghệ cao sang các mô hình sản xuất linh hoạt hơn với sự hỗ trợ từ dịch vụ logistics quốc tế.
Kết Luận
Việc Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm là lời nhắc nhở về sự phụ thuộc của thế giới vào một nguồn cung duy nhất cho các vật liệu chiến lược. Để đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng và phát triển bền vững, các quốc gia cần hợp tác chặt chẽ, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cũng như xây dựng các chính sách hỗ trợ ngành công nghiệp đất hiếm trong nước. Việc hình thành một hệ sinh thái khai thác, tái chế và chế biến đất hiếm phi tập trung sẽ là chìa khóa để thế giới giảm thiểu rủi ro trước các biến động địa chính trị trong tương lai.
>> Xem thêm:
- Thủ tục hành chính mới lĩnh vực xuất nhập khẩu năm 2025
- 4 Điều Doanh Nghiệp Cần Biết Về Các Thủ Tục Xuất Khẩu Hàng
- Mỹ Áp Thuế Đối Ứng Tới 84%: 4 Điều Doanh Nghiệp Xuất Khẩu Việt Nam Phải Làm Ngay
Liên hệ tư vấn miễn phí
Hotline: 0961296889
Email: marketing@lenguyentst.com.vn
Facebook: www.facebook.com/www.lenguyentst.com.vn
CÔNG TY TNHH GIAO NHẬN VẬN TẢI QUỐC TẾ LÊ NGUYỄN CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ:
- Khai Báo Hải Quan
- Vận Tải Đường Biển
- Vận Tải Đường Hàng Không
- Vận Tải Nội Địa
- Vận Chuyển Hàng Tiểu Ngạch Trung Quốc – Việt Nam
- Bảo Hiểm Hàng Hóa Quốc Tế
- Dịch Vụ Phụ Trợ Và Tư Vấn
- Vận chuyển dự án công trình
